श्री संत नरहरी सोनार | Shri Sant Narhari Sonar हे १३ व्हा शतकातील वारकरी संप्रदायातील एक संत होते. वारकरी संप्रदायातील प्रथम शैव उपासक म्हणून त्यांना ओळखले जाते. संत नरहरी सोनार यांच्या संत साहित्यातील फार थोडे अभंग उपलब्ध आहेत.

त्यांचे ‘देवा तुझा मी सोनार’, शिव आणि विष्णू एकचि प्रतिमा’, ‘माझे प्रेम तुझे पायी’, इत्यादी अभंग प्रसिद्ध आहेत.

संत नरहरी सोनार यांचे ३४ अभंग उपलब्ध आहेत. या पोस्ट मध्ये आपण त्यांचे हे अभंग सर्व ३४ अभंग पाहणार आहोत.

Abhang – Sant Narhari Sonar | अभंग – संत नरहरी सोनार

अभंग – १

नव्हें तें सगुण नव्हे तें निर्गुण । जाणती हे खूण तत्त्वज्ञानी ॥ १ ॥
आहे तें अंबर निःशब्द निराळ । अद्वय केवळ जैसें तैसे ॥ २ ॥
म्हणे नरहरी सोनार तैं क्षर ना अक्षर । परेहुनी परात्पर ब्रह्म जैसें ॥ ३ ॥

अभंग – २

अनुहात ध्वनी करित निशिदिनीं । मन हें लुब्धुनी गेलें तया ॥ १ ॥
अखंड हें मनीं स्मरा चिंतामणी । ह्रदयीं हो ध्यानीं सर्वकाळ ॥ २ ॥
अखंड हें खेळें जपे सर्व काळीं । ह्रदयकमळीं आनंदला ॥ ३ ॥
म अखंडित निशिदिनीं ध्यात । नरहरीसी पंथ दाखविला ॥ ४ ॥

अभंग – ३

ऐरावती बहु थोर । त्याला अंकुशाचा मार ॥ १ ॥
व्याघ्र बहु भयंकर । त्याला सांपळा हो थोर ॥ २ ॥
सर्पविष हो विखार । मंत्रवल्ली केली थोर ॥ ३ ॥
देह जठराग्नी भारी । अन्नपाणी शांत करी ॥ ४ ॥
गुरु गैबीनाथ । नरहरी दास हा अंकित ॥ ५ ॥

अभंग – ४

काय तुझी थोरी वर्णूं मी पामर । होसी दयाकर कृपानिधी ॥ १ ॥
तुजसरशी दया नाहीं आणिकासी । असे ह्रषीकेशी नवल एक ॥ २ ॥
जन हो जोडी करा नाम कंठीं धरा । जेणें चुके फेरा गर्भवासी ॥ ३ ॥
नरदेही साधन समता भावभक्ति । निजध्यास चित्तीं संतसेवा ॥ ४ ॥
गुरुपदीं निश्चळ परब्रह्म पाहे । नरहरी राहे एकचित्तें ॥ ५ ॥

अभंग – ५

काहीं करीना उपाय । दिवसें दिवस व्यर्थ जाय ॥ १ ॥
संसारीं नाहीं समाधान । न चुकती जन्ममरण ॥ २ ॥
शेण लोणी सोनें कांसें । एक मोले विके कैसें ॥ ३ ॥
दुर्जनसंग त्यागावा । संतसंग तो धरावा ॥ ४ ॥
नरहरी जोडोनियां कर । उभा सेवे निरंतर ॥ ५ ॥

अभंग – ६

कृपा करी पंढरीनाथा । दीनानाथ तूं समर्था ॥ १ ॥
अपराध करीं क्षमा । तुझा न कळे महिमा ॥ २ ॥
करीं भक्ताचा सांभाळु । अनाथाचा तूं कृपाळु ॥ ३ ॥
आम्ही बहुत अन्यायी । क्षमा करी विठाबाई ॥ ४ ॥
आलों पतीत शरण । पावन करीं नारायण ॥ ५ ॥
पापी अमंगळ थोर । कृपा करीं दासावर ॥ ६ ॥
मी तरी अवगुण बहुत । दयाकरीं पंढरीनाथ ॥ ७ ॥
दयासागरा अनंता । कृपा करीं पंढरिनाथा ॥ ८ ॥
तुझें नामामृत सार । नरहरि जपे निरंतर ॥ ९ ॥

अभंग – ७

कृपाळु समर्था सद्‍गुरु अनंता । गुरु कृपावंता दया करीं ॥ १ ॥
अनाथ अपराधी तारी हा भवाब्धी । मृगजळ नदी तारी देखा ॥ २ ॥
दीनाचा दयाळु भक्तांचा कनवाळु । करितां सांभाळु हरिभक्ताचा ॥ ३ ॥
हरिनाम उच्चारी देव कृपा करी । भक्तांचा कैवारी पांडुरंग ॥ ४ ॥
कृपाळु भगवंते पुरविला हेत । मुखीं नामामृत नरहरी ॥ ५ ॥

अभंग – ८

चंद्रभागा तीर्थ पुरविला हेत । मनींचा मनोरथ अंतरींचा ॥ १ ॥
स्नान संध्या केली संध्यावळी झाली । गई वळत्या केली गोपाळपुरीं ॥ २ ॥
पांडुरंग न कळे आम्हा । नरहरी सप्रेमा सद्गदीत ॥ ३ ॥

अभंग – ९

चित्तार्‍या चितरें काढी भिंतीवरी । तैसें जग सारे अवघे हें ॥ १ ॥
पोरें हो खेळती शेवटीं मोडिती । टाकूनियां जाती आपुल्या घरा ॥ २ ॥
तैसे जन सारे करिती संसार । मोहगुणें फार खरें म्हणती ॥ ३ ॥
कैसी जड माती चालविली युक्ति । नानापरी होती देह देवा ॥ ४ ॥
कांहीं साध्य करा साधुसंग धरा । नाम हें उच्चारा नरहरी म्हणे ॥ ५ ॥

 अभंग – १०

चरणीं ठेविले पद्मतीर्थ झालें । गरुडपारीं केलें रामतीर्थ ॥ १ ॥
भागीरथीतीरीं राम धनुर्धारी । अहिल्या उद्धरी क्षणमात्रें ॥ २ ॥
पताकांचा भार नामाचा गजर । प्रेमाचा पाझर साधुसंतां ॥ ३ ॥
संतांचा हा दास नरहरी सेवेस । राहो रात्रंदिवस नाम घेत ॥ ४ ॥

अभंग – ११

जग हें अवघें सारें ब्रह्मरूप । सर्वांभूतीं एक पांडुरंग ॥ १ ॥
अणुरेणू पर्यंत ब्रह्म भरीयेलें । सर्वांघटीं राहिलें अखंडित ॥ २ ॥
विश्व हें व्यापिलें भरूनी उरलें । कवतुक दाविलें मायाजाळ ॥ ३ ॥
भ्रांती मायाजाळ काढता तात्काळ । परब्रह्मीं खेळे अखंडित ॥ ४ ॥
अखंडित वस्तु ह्रदयीं बिंबली । गुरुकृपें पाहीं नरहरी ॥ ५ ॥

अभंग – १२

देवा तुझा मी सोनार । तुझे नामाचा व्यवहार ॥ १ ॥
देह बागेसरी जाणे । अंतरात्मा नाम सोनें ॥ २ ॥
त्रिगुणाची करुनी मूस । आंत ओतिला ब्रह्मरस ॥ ३ ॥
जीव शिव करुनी फुंकी । रात्रंदिवस ठोकाठोकी ॥ ४ ॥
विवेक हातवडा घेऊन । कामक्रोध केला चूर्ण ॥ ५ ॥
मनबुद्धीची कातरी । रामनाम सोनें चोरी ॥ ६ ॥
ज्ञान ताजवा घेउन हातीं । दोन्ही अक्षरें जोखिती ॥ ७ ॥
खांद्या वाहोनी पोतडी । उतरला पैलथडी ॥ ८ ॥
नरहरी सोनार हरीचा दास । भजन करी रात्रंदिवस ॥ ९ ॥

अभंग – १३

देह जन्मला व्यर्थ । झाले पापांचे पर्वत ॥ १ ॥
कांहीं नाहीं तीर्थ केलें । जन्मूनियां व्यर्थ झालें ॥ २ ॥
दान धर्म नाहीं केला । देह मसणवटीं गेला ॥ ३ ॥
नरहरी सेवक सद्‍गुरूचा । दास हो साधुसंतांचा ॥ ४ ॥

 अभंग – १४

देह जन्मला व्यर्थ । झाले पापांचे पर्वत ॥ १ ॥
दान धर्म नाहीं केला । शेवटीं जन्म व्यर्थ गेला ॥ २ ॥
देह अवघा क्षणभंगुर । दिसे स्वप्नवत् सार ॥ ३ ॥
नरहरी ह्मणे शेवटीं । संगें न येई लंगोटी ॥ ४ ॥

अभंग – १५

धन्य पुंडलिक भक्त निवडला । अक्षयीं राहिला चंद्रभागीं ॥ १ ॥
भक्त नामदेव अक्षयीं जडला । पायरी तो झाला महाद्वारीं ॥ २ ॥
ज्ञानोबा सोपान निघती हे भक्त । अक्षयीं राहत परब्रह्मीं ॥ ३ ॥
बोधरज भला वचनीं गोविला । कीर्तनीं राहिला पांडुरंग ॥ ४ ॥
साधुसंत फार येती थोर थोर । उभा निरंतर चोखामेळा ॥ ५ ॥
संत साधुजन वंदिती चरण । नरहरी निशिदिन सेवेलागी ॥ ६ ॥

अभंग – १६

सिक्का जयाचा आहे थोर । हातीं पताकांचा भार ॥ १ ॥
भजन होय स्थळोस्थळीं । अवघी संत हे मंडळी ॥ २ ॥
वैकुंठीची खूण । रणखांब आहे जाण ॥ ३ ॥
खांबासी भेटती जन । शिळेवरी लोळे जाण ॥ ४ ॥
पापतापही जळाले । संतचरणीं नरहरी लोळे ॥ ५ ॥

अभंग – १७

नाशिवंत देह मनाचा निश्चय । सद्‍गुरूचे पाय ह्रदयीं असो ॥ १ ॥
कलीमध्यें फार सद्‍गुरू हा थोर । नामाचा उच्चार मुखीं असो ॥ २ ॥
भजनाचा गजर नामाचा उच्चार । ह्रदयीं निरंतर नरहरीचें ॥ ३ ॥

अभंग – १८

नाम हे नगरी वैकुंठ पंढरी । नांदता श्रीहरी पांडुरंग ॥ १ ॥
नरदेहीं जन्मले पंढरीस गेले । दृष्टीभरि पाहिले पांडुरंग ॥ २ ॥
भीवरेचें स्नान देवाचें दर्शन । पाप हे जळोन जाय तेथें ॥ ३ ॥
चरणावरी माथा नरहरी ठेविला । ह्रदयीं बिंबला पांडुरंग ॥ ४ ॥

अभंग – १९

कांहीं उपाय चालेना । कांहीं स्वहित घडेना ॥ १ ॥
कांहीं केलें नाहीं पुण्य । काय जन्मासी येऊन ॥ २ ॥
केलीं नाहीं कांही भक्ती । देही नाहीं हो विरक्ती ॥ ३ ॥
कांहीं केलें नाहीं तीर्थ । जन्म गेला अवघा व्यर्थ ॥ ४ ॥
व्यर्थ प्रपंच हा केला । अवघा शेवटीं वायां गेला ॥ ५ ॥
गुरु कृप होय जरी । नरहरी क्षणांत उद्धरी ॥ ६ ॥

अभंग – २०

पापांचे पर्वत मोठे झाले । शरीर नासलें अधोगती ॥ १ ॥
जन्मांतरीं केलें अवघें व्यर्थ गेलें । देह हो नासले क्षणामाजी ॥ २ ॥
जिणें आशाश्वत देह नाशिवंत । अवघें सारें व्यर्थ असे देखा ॥ ३ ॥
कांहीं नाहीं दान कांहीं नाहीं पुण्य । जन्मासी येऊन व्यर्थ जाय ॥ ४ ॥
परोपकार कांहीं नाहीं केला देवा । सद्‌गुरु केशवा ह्रदयीं ध्यावा ॥ ५ ॥
सारामध्यें सार नाम असे थोर । ह्रदयीं निरंतर नरहरीच्या ॥ ६ ॥

अभंग – २१

पहा दिसतो पदार्थ । अवघा नाशिवंत व्यर्थ ॥ १ ॥
माया बहुरूपी नटली । नवखंडी प्रगटली ॥ २ ॥
प्रपंच हें माया जाळ । घातलें भ्रांतीचें पडळ ॥ ३ ॥
उमज पडेना हो कांहीं । मस्तक सद्‍गुरूचे पायीं ॥ ४ ॥
सद्‌गुरुनाम हें अमृत । नरहरी जपे ह्रदयांत ॥ ५ ॥

 अभंग – २२

पंढरी नगरीं नांदतो श्रीहरी । गाई वळित्या करी गोपाळपुरीं ॥ १ ॥
गोपाळ मिळाले गोपाळपुर झालें । अक्षयीं राहिले देव तेथें ॥ २ ॥
संध्या जेथें केली संध्यावळी झाली । प्रतिमा ठेवली स्थळोस्थळीं ॥ ३ ॥
चरण ठेविले पद्मतीर्थ झालें । अक्षयीं राहिलें तेव्हां तेथें ॥ ४ ॥
वेणु वाजवीत चंद्रभागीं आले । वेणुनाद झाले अखंडित ॥ ५ ॥
पंढरी हें स्थळ वैकुंठ सकळ । साधु हो निर्मळ आहे तेथें ॥ ६ ॥
कोटि लिंग आहे कोरटींत पाहें । चक्रोसी राहे देव सर्व ॥ ७ ॥
व्रत एकादशी करिती नेमेसी । पापी चांडाळांशी उद्धरती ॥ ८ ॥
पंढरी द्वारका भूमिका निर्मळ । साधु हो दयाळ आहे तेथें ॥ ९ ॥
राम लक्ष्मण सीता संतजणाची । हवेलींत पूर्ण अक्षयीं तो ॥ १० ॥
अखंडित वाचेते उच्चार नामाचा । सेवक संतांचा नरहरिदास ॥ ११ ॥

अभंग – २३

पंढरपुरचा जाणा विठ्ठल धणी । राणी रुक्मिणी सत्यभामा ॥ १ ॥
भूमीमध्यें गुप्त कानोपात्रा झाली । उजवे बाजू ठेली लक्ष्मी ते ॥ २ ॥
पुढें हो प्रतिमा नामदेव पायरी । उभा महाद्वारीं चोखामेळा ॥ ३ ॥
पुढे मल्लिकार्जुन महिमा असे फार । लिंग असे थोर महादेवाचे ॥ ४ ॥
पुढें भागीरथी मध्यें पुंडलिक । आणिकही तेथें वेणुनाद ॥ ५ ॥
आषाढी कार्तिकी साधुसंत येती । गोपाळकाला करिती आनंदानें ॥ ६ ॥
देवाचें समोर नरहरी सोनार । ह्रदयीं निरंतर नांव घेतो ॥ ७ ॥

अभंग – २४

पंढरी नगरी दैवत श्रीहरी । जाती वारकरी व्रतनेमें ॥ १ ॥
आषाढी कार्तिकी महापर्वें थोर । भजनाचा गजर करिती तेथें ॥ २ ॥
साधुसंत थोर पताकांचा भार । मुखीं तो उच्चार नामामृत ॥ ३ ॥
आनंदाचा काला गोपाळकाला केला । ह्रदयीं बिंबला नरहरी ॥ ४ ॥

 अभंग – २५

प्रारब्धाची गति । कदाकाळीं न सोडिती ॥ १ ॥
होणार सोडिना । आलें कपाळी टळेना ॥ २ ॥
दैवयोगाची गती । जी होणार ती होती ॥ ३ ॥
जें जें कर्माचें फळ । तें तें भोगावें सकळ ॥ ४ ॥
ज्याचें बीज पेरियेलें । त्याचें त्यास फळ आलें ॥ ५ ॥
ज्यानें जैसें आचरिलें । तैसें त्याच्या फळा आलें ॥ ६ ॥
मानवाचें कल्पना बळ । देव करितों सकळ ॥ ७ ॥
किल्ली कैसी चालविली । घडामोडी कैसी केली ॥ ८ ॥
सत्य सार बुडविलें । अवघे असत्यचि झालें ॥ ९ ॥
नरहरी म्हणे नाम थोर । नाम साराहुनी सार ॥ १० ॥

अभंग – २६

प्रेम शांति दया शरण निर्धारेसी । बसले उदासी सर्व काळ ॥ १ ॥
काया वाचा मन निवडूनी प्राण । गुह्य ज्ञान पूर्ण सर्व साक्षी ॥ २ ॥
सद्‍गुरूची कृपा होय जयावरी । तो हा श्रीहरीचा संत झाला ॥ ३ ॥
संत साधुजन वंदुनियां पूर्ण । वचे नारायण नाम घेतो ॥ ४ ॥
नरहरी सोनार म्हणे हरिचा दास । भावें रात्रंदिवस नाम घेतो ॥ ५ ॥

अभंग – २७

भोळा हा शंकर पुढें नंदीश्वर । तेथें मी पामर काय वर्णू ॥ १ ॥
भूषण जयाचें भुवना वेगळें । रुंडमाळा खेळे गळ्यामध्यें ॥ २ ॥
कर्पुरगौर भोळा सांब सदाशिव । भूषण धवल विभूतीचें ॥ ३ ॥
माथां जटाभार हातीं तो त्रिशूळ । श्वेत शंख बळें फुंकीतसे ॥ ४ ॥
भांग जो सेवूनी सदा नग्न बैसे । जटेंतूनि वाहे गंगाजळ ॥ ५ ॥
गोदडी घालूनी स्मशानीं जो राहे । पंच वस्त्र होय श्रेष्ठ भाग ॥ ६ ॥
नाम घेतां ज्याचे पाप ताप जाती । पापी उद्धरती क्षणमात्रें ॥ ७ ॥
नरहरी सोनार भक्ति प्रियकर । पार्वती शंकर ह्रदयीं ध्यातो ॥ ८ ॥

 अभंग – २८

शरीराची होय माती । कोणी न येती सांगाती ॥ १ ॥
सारी अवघीं कामें खोटी । अंतीं जाणें मसणवटी ॥ २ ॥
गोत घरें टाकुन सारी । शेवटीं गांवाचे बाहेरी ॥ ३ ॥
स्वजन आणि गणगोत । उपाय नाहीं हो चालत ॥ ४ ॥
ऐसें स्वप्नवत असार । नरहरी जोडितसे कर ॥ ५ ॥

अभंग – २९

सकळ धर्माचें कारण । नामस्मरण हरिकीर्तन ॥ १ ॥
दया क्षमा समाधान । घ्यावे संतांचें दर्शन ॥ २ ॥
संत संग वेगीं । वृत्ति जडों पांडुरंगीं ॥ ३ ॥
नरतनु येयाची बा कदां । भावें भजा संत पदा ॥ ४ ॥
भुलूं नका या संसारीं । हरी उच्चारी उच्चारी ॥ ५ ॥
सर्व जायाचें जायाचें । हरि नाम हेंचि साचें ॥ ६ ॥
विठोबा रक्षिल शेवटीं । उभा कर दोन्ही कटीं ॥ ७ ॥
नरहरी जाणूनि शेवटीं । संतचरणा घाली मिठी ॥ ८ ॥

अभंग – ३०

सूर्य असे गगनीं । परी दिसतो जीवनीं ॥ १ ॥
मेघ असतो अंबरीं । पाणी पडे भूमीवरी ॥ २ ॥
आकाशीं चंद्र तारांगण । बिंब दिसे पाण्यांतून ॥ ३ ॥
बिंब पाहतां दर्पणीं । बिंबे दिसे त्यांतुनी ॥ ४ ॥
आत्मा अनुभवीं पाहतां । देव दिसे हो तत्वतां ॥ ५ ॥
गुरूकृपा होय पूर्ण । नरहरी लंपट निशिदिन ॥ ६ ॥

अभंग – ३१

नाम फुकाचें फुकाचें । देवा पंढरीरायाचें ॥ १ ॥
नाम अमृत हें सार । ह्रदयीं जपा निरंतर ॥ २ ॥
नाम संतांचें माहेर । प्रेम सुखाचें आगर ॥ ३ ॥
नाम सर्वांमध्यें सार । नरहरी जपे निरंतर ॥ ४ ॥

अभंग – ३२

भस्म उटी रुंडमाळा । हातीं त्रिशुळ नेत्रीं ज्वाळा ॥ १ ॥
गज चर्म व्याघ्रांबर । कंठीं शोभे वासुकी हार ॥ २ ॥
भूतें वेताळ नाचती । हर्षयुक्त उमापती ॥ ३ ॥
सर्व सुखाचें आगर । म्हणे नरहरी सोनार ॥ ४ ॥

अभंग – ३३

ऊठ बा होय जागा पहा वासुदेवाला सुदिन उगवला दान आपुले घाला ॥ १ ॥
आणिक हिता गा आला अवचित फेरा । हे घडी सांपडेना कांही दान पुण्य करा ॥ २ ॥
ठेविल्या स्थिर नोहे घर सुकृते भर । भक्तासी भय नाहीं संत संगती घर ॥ ३ ॥
संसार सार नोहे माया मृगजळ भास । क्षणांत भ्रांती याचा काय विश्वास ॥ ४ ॥
घे करी टाळ दिंडी होय विठ्ठलाचा दास । सावधान नरहरी मालो चरणीं निजध्यास ॥ ५ ॥

अभंग – ३४

सत्य ज्योतिलिंग बारा । प्रातःकाळीं स्मरण करा । कोटि कुळें उद्धारा । भव तरा बापहो ॥ १ ॥
वाराणसी विश्वनाथ । मोक्षदाता तो समर्थ । पुरवील अंतरीचें आर्त सोमनाथ । सोरटी ॥ २ ॥
ॐकार ममलेश्वर । सेतबंध रामेश्वर । भीम उगमीं भीमाशंकर । घृणेश्वर वेराळीं ॥ ३ ॥
नागनाथ अमृतोदकीं । विश्वजन केलें सुखी । परळी वैजनाथ सुखी । सुकृत साचें जन्माचें ॥ ४ ॥
त्र्यंबक हा तीर्थराज । पुरवील अंतरीचें काज । त्याही तेजामाजीं तेज । महाकाळ उज्जनी ॥ ५ ॥
दुजे कैलास भुवन । श्रीशैल्य मल्लकार्जुन । वाचे स्मरतां धन्य धन्य । अनुपम्य क्षेत्र तें ॥ ६ ॥
ब्रद्रिकेदार उत्तरें । ज्याचें स्मरणें भव हा तरे । ध्यान धरितां वृत्ति नुरे । निज निश्चळ दासाची ॥ ७ ॥
नरहरी म्हणे जन्मा यावे । शुद्ध सत्य प्रेम भावें । वाचे हरी गुण गावें । मालो जपे सर्वदा ॥ ८ ॥

(PDF) Download Abhang – Sant Narhari Sonar | अभंग – संत नरहरी सोनार

पुढील पोस्ट मध्ये आपण श्री संत नरहरी महाराज यांचे जीवन चरित्राची सविस्तर माहिती पाहू.

संत नरहरी सोनार यांची सामुर्ण माहिती वाचण्यासाठी Sant Narhari Sonar येथे क्लिक करा.
अन्नपूर्णा स्तोत्र वाचण्यासाठी Annapurna Stotra  येथे क्लिक करा.
जंववरी रे तंववरी अभंग वाचण्यासाठी Javavari Re Tavavari येथे क्लिक करा.